Αιτιοπαθεγένεια της σκωληκοειδίτιδος στα παιδιά
Η οξεία σκωληκοειδίτιδα στα παιδιά είναι η πιο συχνή ενδοκοιλιακή φλεγμονή. Η αιτία της οξείας φλεγμονής της σκωληκοειδούς απόφυσης στα παιδιά είναι η απόφραξη του αυλού της από κοπρόλιθο, ιογενές οίδημα του τοιχώματος, ξένα σώματα ή εντερικά παράσιτα. Η αρχική ανάπτυξη ήπιας τοιχωματικής φλεγμονής με οίδημα, υπεραιμία, πόνο ή πυρετό χαρακτηρίζεται ως παροξυσμός σκωληκοειδούς. Μετά την απόφραξη αναπτύσσεται ραγδαία οξεία σκωληκοειδίτιδα, με φλεγμονή σε όλο το πάχος του τοιχώματος και περισκωλικοειδίτιδα. Τοιχωματική φλεγμονή και ισχαιμία προκαλούν νέκρωση του τοιχώματος (γαγγραινώδης σκωληκοειδίτιδα) και ακολουθεί η ρήξη της αποστηματώδους σκωληκοειδούς που προκαλεί τοπική περιτονίτιδα. Ακολουθεί είτε τοπικός περιορισμός της διασποράς της φλεγμονής με συμμετοχή των γύρω δομών (σκωληκοειδικό πλαστρόν) ή διάχυτη περιτονίτιδα και σηψαιμία. Ποια είναι τα συμπτώματα και τα ευρήματα σε παιδιά με σκωληκοειδίτιδα;
Κατά τη κλινική εξέταση εντοπίζεται οξύ κοιλιακό άλγος, αρχικά γύρω από τον ομφαλό και σταδιακά μετακινείται κάτω δεξιά, συνοδευόμενο από ανορεξία, ναυτία, εμετούς και χαμηλό πυρετό. Η εξέλιξη των συμπτωμάτων είναι ταχύτερη όσο μικρότερο είναι το παιδί. Ανάλογα με το στάδιο και την έκταση της φλεγμονής, ο πόνος και ο πυρετός αυξάνονται, αναπτύσσεται τοπική σύσπαση του κοιλιακού τοιχώματος και αργότερα η σύσπαση γενικεύεται (σανιδώδης κοιλία). Σε παραμελημένες περιπτώσεις το παιδί έχει όψη βαρέως πάσχοντος.
Από την ακρόαση της κοιλιάς σε αρχικό στάδιο παρατηρείται ελάττωση των εντερικών ήχων και σε εντονότερη φλεγμονή ακούγονται ήχοι στάσεως ή υπάρχει σιγή. Εργαστηριακά, παρατηρείται λευκοκυττάρωση με αύξηση των ουδετερόφιλων και της CRP (C-αντιδρώσα πρωτεΐνη). Ενίοτε γίνονται απεικονιστικές εξετάσεις για τη διάγνωση
Πως θεραπεύεται η οξεία σκωληκοειδίτιδα στα παιδιά;
Η θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση της φλεγμαίνουσας σκωληκοειδούς απόφυσης πριν εμφανισθούν επιπλοκές. Σε επιλεγμένες περιπτώσεις εφαρμόζεται ενδοφλέβια αντιβιοτική θεραπεία για προεγχειρητικό περιορισμό της έντονης φλεγμονής. Οι μέθοδοι χειρουργικής θεραπείας της οξείας σκωληκοειδίτιδος σε παιδιά είναι η ανοικτή και η λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή. Ο καλός παιδοχειρουργός δεν κρίνεται από τη μέθοδο σκωληκοειδεκτομής που εφαρμόζει, αλλά από το πόσο έγκαιρη, ατραυματική, ασφαλής και αποτελεσματική είναι η σκωληκοειδεκτομή για όλα τα παιδιά που θα τη χρειαστούν.
Η επέμβαση πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν συντομότερα, ιδανικά μέσα στις πρώτες 24 ώρες, για να αποφευχθούν επιπλοκές, όπως η διάτρηση της σκωληκοειδούς και η περιτονίτιδα. Μετεγχειρητικά, θα χρειασθούν 2 έως 8 ημέρες για την αποθεραπεία, ανάλογα με το πόσο έγκαιρα έγινε η διάγνωση και η σκωληκοειδεκτομή.
Υπάρχει συντηρητική αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας;
Η πρακτική της εισαγωγής του παιδιού στο νοσοκομείο και η αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας με ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών έχει εφαρμοστεί τα τελευταία χρόνια. Η υποχώρηση της οξείας φλεγμονής και των σχετικών συμπτωμάτων με ενδονοσοκομιακή νοσηλεία δεν σημαίνει ότι το πρόβλημα πέρασε. Η παραμονή μεταφλεγμονωδών συμφύσεων θα προκαλέσει διεγχειρητικά προβλήματα σε περίπτωση υποτροπής και πιθανές επιπλοκές. Τελικά, η φαρμακευτική αντιμετώπιση της οξείας σκωληκοειδίτιδας σε παιδιά είναι ανακουφιστική, αλλά όχι ασφαλής μέθοδος θεραπείας.
Τι να προσέξουν οι γονείς;
Σε παιδί που έχει πόνο στη κοιλιά δεν χορηγούνται παυσίπονα, ούτε εφαρμόζονται θερμά επιθέματα στη κοιλιά. Συνιστάται παρακολούθηση, αξιολόγηση των συμπτωμάτων και επικοινωνία με το παιδίατρο ή παιδοχειρουργό. Η ενημέρωση στο γιατρό και η εξέταση του παιδιού καλό είναι να γίνεται την ίδια ημέρα έναρξης του κοιλιακού πόνου. Αποφεύγεται η χορήγηση φαγητού. Ιδιαίτερη ευαισθησία χρειάζεται για τα παιδιά που έχουν ηλικία μικρότερη των 5 ετών, γιατί έχουν περισσότερες δυσκολίες στην κλινική εξέταση τους, μεγαλύτερο κίνδυνο διαταραχής υγρών και ηλεκτρολυτών, ραγδαία επιδείνωση με ρήξη σκωληκοειδούς, διάχυτη περιτονίτιδα και σηψαιμία σε σύγκριση με τα παιδιά σχολικής ηλικίας.
